بررسی نمونه هایی از شهرهای جدید در ایران
الگوی و طبقه بندی شهرهای جدید در ایران
شهرهای جدید ایران از نظر استقرار در فضا و کارکرد در پنج الگو طبقه بندی می شوند :
۱٫ شهرهای جدید سازمانی – صنعتی
این الگو به عنوان نخستین اقدام در زمینه ایجاد شهرهای جدید و برای استفاده بهینه از منابع و امکانات بالقوه در مناطق مختلف کشور طراحی و احداث شده است اینگونه شهرها به دلیل دارا بودن موقعیت جغرافیایی و شرایط اقتصادی – اجتماعی خاص ، پذیرای نقش ویژه ای شده اند و بیشتر آنها از خود اتکایی برخوردار بوده اند و مشاغل و خدمات کافی برای ساکنان ایجاد کرده اند ؛ مانند آبادان ، اندیمشک ، مسجد سلیمان ، پولاد شهر ، پیرانشهر ، بندر شاهپور ، آغاجاری ، هفتگل ، زرندنو، شهرک مس سرچشمه و شهرکهای صنعتی البرز ، ساوه ، رشت و غیره
۲٫ شهرهای جدید اقماری
متداولترین نوع ایجاد شهرهای جدید در ایران شهرهای جدید اقماری است ضرورت احداث چنین شهرهایی ناشی از رشد روز افزون مشکلات شهرهای بزرگ در قبل و بعد از انقلاب بوده است از این الگو بیشتر در اطراف شهرهای بزرگ بخصوص تهران استفاده شده است و نقش عمده آن ساماندهی فضایی شهر اصلی و جذب سرریزهای جمعیتی شهرهای بزرگ می باشد .
پیش از انقلاب به دنبال اجرای طرحهای جامع شهری و ناحیه ای دهها شرکت و قطب صنعتی به وجود آمده اند که علاوه بر بخش خصوصی ، وزارت مسکن و شهرسازی در احداث آن سهیم بوده است علاوه بر این شهرها بعد از انقلاب نیز شهرهای جدیدی در دست احداث هستند بعضی از شهرهای جدید در قبل و بعد از انقلاب عبارتند از شاهین شهر ، مجلسی و بهارستان در اصفهان ، هشتگرد ، پرند ، و اندیشه در تهران ، علوی در بندرعباس ، سهند در تبریز ، صدرا در شیراز ، رامین در اهواز ، رامشار در زابل ، طیس در چاه بهار ، گلبهار و بینالود در مشهد و مهاجران در اراک ، اینگونه شهرها در خارج از محدوده طرح جامع و بیشتر در ناحیه شهری مادرشهرها برای تحقق راهبرد ایجاد شهرهای جدید مصوب شورای عالی شهرسازی کشور احداث شده اند و برای توسعه ناپیوسته شهر اصلی ایفای نقش می کنند .
پس از انقلاب نیز به دلیل پیش بینی دو برابر شدن جمعیت کشور و سه برابر شدن جمعیت شهری آن طی دوره ۱۴۰۰-۱۳۶۵ ، لزوم طراحی و احداث این شهرها برای ساماندهی فضایی شهرهای بزرگ و کنترل رشد جمعیتی و کالبدی آنها مطرح شد .